W tej serii artykułów zagłębimy się w świat audytów stron www, aby odkryć, jak skutecznie analizować witrynę i identyfikować jej słabe punkty, więc jeżeli Twoja strona internetowa nie przynosi oczekiwanych rezultatów i zastanawiasz się, dlaczego użytkownicy szybko ją opuszczają lub nie dokonują zakupu? Podpowiemy Ci, jak przekształcić niezrozumiałe elementy w jasne ścieżki konwersji i sprawić, że Twój serwis zacznie efektywniej realizować swoje cele – od generowania leadów po zwiększanie sprzedaży.
Współczesne produkty cyfrowe, takie jak strony internetowe czy aplikacje, muszą być projektowane w taki sposób, aby były zrozumiałe, łatwe w obsłudze i dostępne dla jak najszerszego grona użytkowników. Aby ocenić, czy te cele zostały osiągnięte, stosuje się różnego rodzaju audyty. Dwa kluczowe rodzaje w tej dziedzinie to audyt użyteczności i dostępności. Choć często zawierają wiele wspólnych aspektów, mają odrębne cele i wymagają specyficznego podejścia oraz wiedzy eksperckiej. Obecnie, w obliczu nadchodzących regulacji prawnych, audyty dostępności stają się szczególnie istotne.
Audyt użyteczności
Audyt użyteczności ma na celu sprawdzenie serwisu pod kątem kilku kluczowych obszarów:
• Architektury informacji i nawigacji
• Stosowanych rozwiązań
• Języka i treści
• Wizualnej strony interfejsu w produktach cyfrowych
Osoba przeprowadzająca audyt użyteczności stara się wejść w buty użytkowników. Jej misją jest znalezienie miejsc, które mogą być niezrozumiałe dla użytkowników, generują wątpliwości, a także takich, które nie wykorzystują potencjału rozwiązania. Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na temat wsparcia w projektowaniu i rozwoju swojego serwisu przeczytaj nasz poprzedni wpis: Interfejs pod lupą: Jak konsekwentna optymalizacja buduje sukces serwisu.
Audyt Dostępności
Celem audytu dostępności cyfrowej jest weryfikacja, czy dana strona internetowa i jej zasoby są w pełni dostępne dla osób z różnymi niepełnosprawnościami. Ekspert przeprowadzający audyt skupia się na gruntownym testowaniu najważniejszych obszarów interakcji oraz sposobu prezentacji treści. Pozwala to na zidentyfikowanie potencjalnych barier, z którymi mogą zetknąć się użytkownicy korzystający z technologii wspomagających. Kluczowe jest, aby audyt był wykonany przez osobę posiadającą odpowiednie doświadczenie i specjalistyczną wiedzę w zakresie audytowania dostępności stron internetowych i aplikacji, zgodnie z wytycznymi standardu WCAG 2.1.
Audyt dostępności jest szczególnie ważny w kontekście wchodzącego w życie prawa, na mocy którego Unia Europejska wymaga, aby określone kategorie produktów i usług były dostępne niezależnie od poziomu sprawności użytkowników. Dotyczy to przede wszystkim produktów, których potrzebują osoby ze szczególnymi potrzebami w codziennym życiu. Ekspert przeprowadzający audyt dostępności zna obowiązujące regulacje oraz zasady i wytyczne, które powinny być spełnione, aby serwis był dostępny dla wszystkich.
Aby przeprowadzić audyt dostępności, w pierwszym kroku należy przeprowadzić analizę stanu zastanego i stworzyć inwentaryzację produktów cyfrowych w organizacji, które podlegają nowym regulacjom. Administrator powinien określić liczbę stron internetowych i dokumentów cyfrowych, a następnie, jeszcze przed przystąpieniem do przygotowania planu na rzecz poprawy zapewniania dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami, wykonać audyt tych produktów.
Po co są audyty i dlaczego warto je robić:
Audyty użyteczności i dostępności są przeprowadzane z kilku ważnych powodów:
• W celu sprawdzenia serwisu pod kątem architektury informacji i nawigacji, stosowanych rozwiązań, języka i treści oraz wizualnej strony interfejsu.
• Aby wejść w buty użytkowników i znaleźć miejsca generujące wątpliwości lub takie, które są niezrozumiałe.
• W celu zidentyfikowania miejsc, które nie wykorzystują potencjału rozwiązania.
Korzyści przeprowadzania audytów:
• Działanie z ekspertem przynosi dodatkowe korzyści w postaci znajomości dobrych przykładów rynkowych, obowiązujących trendów i regulacji.
• Audyt powinien zawierać ocenę zgodności produktu/usługi z zasadami i wytycznymi WCAG.
• Audyt dostarcza rekomendacje do usprawnień.
• Audyt dostępności cyfrowej jest bazą do stworzenia planu działania na rzecz poprawy zapewniania dostępności cyfrowej osobom ze szczególnymi potrzebami.
• Służy do zrozumienia aktualnego stanu dostępności cyfrowej i zidentyfikowania obszarów wymagających poprawy.
• Wskazuje potrzebę podjęcia działań naprawczych i komunikowania o zakresie dostępności usługi w przypadku niespełnienia wymagań.
Przeprowadzanie audytów stron internetowych jest kluczowe, ponieważ dostarczają one informacji o tym, które elementy witryny są niezrozumiałe dla użytkowników. Zrozumienie tych problemów jest niezbędne, gdyż brak jasności bezpośrednio przekłada się na trudności w realizacji celów strony, takich jak generowanie potencjalnych klientów (leadów) czy zwiększanie sprzedaży.
Przebieg Audytu (Ogólna Struktura):
Niezależnie od specyfiki, każdy ekspert przeprowadzający audyt będzie badał według ogólnych struktur:
- Identyfikacja problemów w serwisie i ich opis zgodnie z wytycznymi.
- Priorytetyzacja zaobserwowanych problemów, ustalenie hierarchii i stworzenie planu działania naprawczego.
- Przygotowanie rekomendacji przypisanych do konkretnego problemu.
Ważna uwaga: Samo przeprowadzenie audytu to nie koniec pracy. Bardzo ważne jest, aby włączyć użytkowników ze szczególnymi potrzebami w testowanie serwisu, rozmawiać z nimi i bazując na wnioskach z testów i wywiadów, poprawiać serwis.
Audyty, zarówno użyteczności, jak i dostępności, są kluczowymi narzędziami w procesie tworzenia i doskonalenia produktów cyfrowych. Pozwalają one ocenić jakość serwisu z perspektywy użytkownika, zidentyfikować problemy i wskazać kierunki działań naprawczych. W obecnym kontekście prawnym, gdzie przepisy unijne nakładają obowiązek zapewnienia dostępności cyfrowej, audyty dostępności nabierają szczególnego znaczenia. Choć audyt dostępności jest bardziej złożony i kosztowny, obejmuje często aspekty użyteczności i jest niezbędną bazą do zaplanowania dalszych działań mających na celu zapewnienie, że produkty cyfrowe będą dostępne dla wszystkich osób, w tym tych ze szczególnymi potrzebami. Kluczem do sukcesu po przeprowadzeniu audytu jest jednak aktywne włączenie użytkowników w proces testowania i iteracyjne doskonalenie serwisu.
Źródła:
- Biznes.gov.pl. (b.d.). Dostęp: 2025-05-30. Pobrane z https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/005142#2
- Kutyła, W. (b.d.). Web accessibility: Wprowadzenie do dostępności cyfrowej. Helion. https://helion.pl/ksiazki/web-accessibility-wprowadzenie-do-dostepnosci-cyfrowej-wojciech-kutyla,webacc.htm?srsltid=AfmBOoob8WQle4UX5u7s39OCX7a8whmI814mQEb3O6W9Qp3viK1ZTehO#format/d
